Sauna
Yararları çok eski çağlardan beri insanlar tarafından bilinen sauna sağlıklı insanlar için günün stresinden ve sorunlarından sıyrılıp sıcak, nemli ve ahşap bir oda içerisinde hem terleyerek hem de gevşeyerek dinlenmenizi ve rahatlamanızı saglayan bir sağlık kabinidir. Günümüzde keyif amaçlı kullanımının yanında başta kireçlenme,depresif bozukluklar, romatizma, kas ve eklem ağrıları gibi daha birçok hastalığın tedavisinde de kullanılmaktadır.
Sauna günümüze gelene kadar çeşitli evrelerden geçmiştir.Roma buhar banyoları Orta Avrupa'da halka ancak orta çağda tanıtılmıştır.Uuzun seneler boyunca köylerde toplantı mekanı olarak kullanılsada daha sonra günlük hayattan çıkmıştır. Finliler göl kenarında inşa ettikleri ahşap kulübelere sıra sıra düz taşalar yerleştirirler bunları alttan odun ateşi ile ısıtırlardı. Taşların ısınmasından sonra üzerlerine su dökerek buhar elde ederlerdi. Bu sıcak ortamdan hemen soğuk suya atlayıp oluşan ani ve aşırı ısı değişiminin dolaşım sistemine yararlı olduğunu düşünürlerdi. 19. yüzyılda rus buhar banyo- ları Avrupada yaygınlaşmıştır.
Halka açık ilk sauna 1936 Berlin Olimpiyat köyünde Finli sporcuların isteği üzerine kurulmuştur.
Saunanın sağlık üzerindeki olumlu etkileri toplumda yaygın kullanımını sağlamıştır.Sauna kalp,dolaşım ve sinir sistemimini düzenleyen egzersizdir. İnsan vücudundaki hızlı,yoğun sıcaklık artışları ve düşüşleri saunanın ana prensibini oluşturur. Deri tabakasının üst yüzeyinde sıcaklık normalden 10ºC daha fazla yükselir. Bu da vücuttaki hastalıklara karşı koyan antikorların üretimini arttırır.
Kan damarı genişlediği için kan akışı hızlanır. Organizmamız vücut sıcaklığını deriyi soğutarak sabit tutmaya çalışır ve yoğun bir terleme ile reaksiyon verir. Deri ölü hücrelerden temizlenerek canlanır. Yumuşak ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olur. Yoğun terleme insan vucudundaki su ve toksinlerin dengesini ayarlar. Özellikle spor yaptıktan sonra kas ağrılarına neden olan laktik asidin vucuttan kolay atılması için saunaya girilmesi tavsiye edilir.
Sporcular egzersize gösterdikleri uyum sonucu terlediklerinde fazla tuz kaybetmezler sadece sıvı kaybederler. Böyle aktif terleme ile yorgunluk giderilir. Düzenli sauna solunum yollarının düzenli çalışmasını sağlar. Kardio-vasküler sistemi ve kan basıncını olumlu yönde etkiler , toplam kan proteinini arttırarak dokulara daha fazla oksijen ulaşmasını sağlar.
Saunadan tam olarak fayda sağlamak için düzenli ve her seansın 1-2 saat arası olması gereklidir. Günün istenilen her saatinde sauna kullanılabilir. Genelde kullanıcılar akşam saatlarini tercih etmektedirler. Sauna seansı bittikten sonra mutlaka dinlenilmelidir.
Saunaya alışık olmayan kişiler 30 dakika gibi sürelerle ve 65ºC - 70ºC sıcaklıklarda başlamalıdırlar. Seans öncesi ılık duş ciltteki gözeneklerin açılarak daha fazla fayda alınması sağlanmalıdır. Seans içinde 10 - 15 dakika aralıklarla dışarı çıkılarak vucudun serinlemesi sağlanmalıdır. Tekrar girildiğinde nem oranı % 15 kadar arttırılarak cildin terlemesine ve ıslak kalması sağlanır.
Sauna seansı sonunda mutlaka duş alınmalı ve sıvı kaybını tamamlamak için mutlaka su içilmelidir.
SAUNA YAPIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Yer seçiminde ; evin uygun köşelerinden birisi seçilerek mevcut 2 duvardan istifade edilmelidir. Duvarlardan birinin dışarıya hava çıkış imkanı olmalıdır.Yanına duş yeri yapılacağı için temiz ve pis su tesisatına uygun bir yer olmalıdır. Seçilecek yerin rutubetli olmaması da çok önemlidir. Saunanın nem oranı %5 ile %15 oranında ve ısı derecesi 800C ile 1000C arasında olmalıdır.
Kullanım Sırasında Yapılacaklar ; Elektrikli ısıtıcının ayar düğmesi istenilen sıcaklık değerine ayarlanmalı, giysiler,gözlük,kontakt lensler,takılar mutlaka çıkarılmalıdır. Kullanım öncesi duş alınmalı,sauna içinde oturma yeri seçiminde yüksek olan yerlerin daha sıcak olacağı unutulmamalıdır. 5-15 dakika kadar sonra vucudun kendi kendine terlemeye başladığında sauna seansına son verilmelidir. 30 dakikadan daha uzun süre kalınması durumunda sağlığınıza ciddi tehlikeler verebileceğini unutmamalısınız. Seans sonunda tekrara duş alınmalı ve vucut ısısı düşürülmelidir.Duş sonrası yatar konumda 10 -20 dakika kadar dinlenerek vucut ısısı düşürülmeye devam edilmelidir. Daha sonra tekrar saunaya girilerek 2. seansa başlanmalıdır. 2. seansta sauna taşlarının üzerine bir miktar su dökülerek ortamdaki nem oranı arttırılabilir. 2. seansın sonunda da cildin açılmış olan gözeneklerini kapatmak için soğuk su ile duş alınmalıdır. Dinlenmeye ve soğumaya devam edilirken Finlandiyalıların "Saunapala" adını verdiği tuzlu birşeyler atıştılabilir ve bol bol su,meyve suyu tüketilebilir. Unutulmamalıdır ki saunada 5 dakikadan az kalmak faydalı olmaz , 30 dakikadan çok kalmak zararlı olur. Sauna seansları kişinin kendi tercihi olmakla beraber haftada 1 veya 2 kez tercih edilmelidir. ( Kaynak : Havuz Dergisi Kemal Kurtoğlu Yazısı )